بلاک چین، شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکز و خطر افراط گرایی

شبکه‌های اجتماعی مبتنی بر بلاک چین اگرچه ضد سانسور هستند اما ممکن است به علت نبود نهاد مرکزی در دام افراط‌گرایی بیفتند.

فیسبوک، یوتیوب، توییتر و خیلی از رسانه‌های اجتماعی دیگر متهم به سانسور و عدم رعایت حریم شخصی کاربران شده‌اند.

این نکته در چند ماه گذشته تقاضا برای ایجاد شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکز مبتنی بر بلاک چین را افزایش داده است اما پرسش اینجاست که چنین شبکه‌ای تا چه حد می‌تواند در عمل موفق باشد؟

در بررسی شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکز در آی آر بلاک چین به یکی از تهدیدهای مهم برای گسترش این شبکه‌ها که همان افراط‌گرایی است اشاره می‌کنیم.

لایک و ریتوییت در فضای بلاک چین!

استیمت (Steemit) و مایندز (Minds) دو مورد از قدیمی‌ترین و البته شلوغ‌ترین پلتفرم‌های بلاک چینی هستند که به‌عنوان شبکه اجتماعی فعالیت می‌کنند.

در این شبکه‌ها کاربران برای تولید محتوا در قالب رمز ارزها پاداش می‌گیرند. در استیمت کاربران حتی با لایک کردن، گردآوری محتوا و نظر دادن درباره پست‌های دیگران از توکن استیم بهره‌مند می‌شوند.

استیمت اکنون بیشتر از یک میلیون کاربر دارد که البته نیمی از آن‌ها فعال هستند و در بحث‌های ورزشی، سیاسی، فناوری و انبوهی دیگر از موضوعات در این شبکه اجتماعی مبتنی بر بلاک چین فعالیت می‌کنند. با این حال بیشتر محتوای تولید شده در استیمت درباره رمز ارز ها و بلاک چین است.

اما مایندز که طراحانش ادعا می‌کنند یک شبکه اجتماعی غیرمتمرکز با دسترسی آزاد است و به کاربران برای تولید محتوا رمز ارز پاداش می‌دهد از سال 2015 فعالیت خود را شروع کرده است.

در مقاله سفید مایندز آمده است که «تولیدکنندگان محتوا در شبکه‌های اجتماعی شایسته برخورداری از آزادی بیان هستند و باید بتوانند به شهرت و درآمد اجتماعی برسند.»

امروز بیشتر از 1 میلیون نفر در مایندز ثبت نام کرده‌اند که 100 هزار نفر آن‌ها کاربر فعال این شبکه اجتماعی مبتنی بر بلاک چین اتریوم هستند.

اما رقبا هم تمایل دارند در این بازار باشند. مثلاً چندی پیش شرکت بلاک دات وان (Block.one) اعلام کرد که در حال توسعه پلتفرمی با نام Voice است.

این شرکت که پشتیبان بلاک چین ایاس نیز هست هفته گذشته فقط 30 میلیون دلار برای دامنه Voice.com پرداخت! از همین روی خیلی‌ها انتظار دارند با توکن ایاس و جامعه کاربرانش، شبکه اجتماعی Voice بتواند محبوبیت خوبی پیدا کند.

در کنار این نام‌های بزرگ استارتاپ‌های کوچک‌تری مثل Mastodon، Dtube، Sapien و… هم هستند که هر کدام تلاش می‌کنند سهمی از بازار شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکز را در اختیار بگیرند.

عدم سانسور و خطر افراط‌گرایی

مزایای شبکه‌های اجتماعی مبتنی بر بلاک چین عدم سانسور محتوا، مالکیت بر داده‌های شخصی و بهبود شیوه‌های گردآوری محتوا، تبلیغات بسیار کمتر و هدفمند‌تر و مدل‌های جدید درآمدی برای محتوا هستند.

اما نکته‌ای که شاید کمتر به آن توجه می‌شود خطر افراط‌گرایی است. افراط‌گرایی یعنی اینکه هر کسی با هر عقیده‌ای در هر جایی از دنیا به انتشار محتوا در این شبکه‌های غیرمتمرکز بپردازد.

به نظر می‌رسد ذات یک شبکه اجتماعی بلاک چینی همین است اما چون متأسفانه آدم‌های نژادپرست و افراطی در این جهان وجود دارند که می‌خواهند ایده‌های خودشان را به دیگران تحمیل کنند این می‌تواند خطرناک باشد.

ممکن است خیلی از کاربران نخواهند که توییت یا استوری آن‌ها در توییتر و اینستاگرام حذف شود اما همان کاربران قطعاً نمی‌خواهند شاهد توییت‌ها و استوری‌های نفرت انگیز، نژادپرستانه، خشونت‌آمیز و هرز نگارانه دیگران باشند.

در یک شبکه اجتماعی مبتنی بر بلاک چین اگرچه آزادی بیان در انتشار محتوا وجود دارد اما عدم کنترل بر روی محتوا ممکن است باعث دور شدن این پلتفرم از اهداف اولیه‌اش باشد.

برای نمونه شبکه اجتماعی گب (Gab) که زمانی با هدف حفاظت از آزادی بیان ایجاد شد و بعدتر قرار بود بر روی یک ساختار بلاک چین پیاده‌سازی شود نتوانست به موفقیت برسد.

دلیل اصلی این عدم موفقیت انتشار محتوای نژادپرستانه در آن پلتفرم بود که به علت آزادی بیان نمی‌شد آن را حذف یا کنترل کرد.

یکی از راهکارهایی که متخصصین بلاک چین برای مقابله با این موضوع مطرح کرده‌اند استفاده از سیستم‌های امتیازدهی توسط کاربران است.

اما مشکل اینجاست که محتوای ناهنجار احتمالی در شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکز لزوماً محبوب نمی‌شوند ولی با هشتگ‌ها و جستجوی واژه‌ها پیدا و خوانده خواهند شد.

جمع‌بندی

شبکه‌های اجتماعی فضایی هستند که به انسان‌ها اجازه می‌دهند ضمن تعامل با همدیگر دوستان جدیدی پیدا کنند، درباره مسائل مختلف نظر بدهند، اندیشه‌هایی یکدیگر را بپذیرند و جدیدترین خبرها را بین همدیگر به اشتراک بگذارند.

شبکه‌های اجتماعی سنتی مثل فیسبوک، توییتر و یوتیوب همیشه به دخالت در حریم خصوصی کاربران و سانسور متهم شده‌اند.

حالا متخصصان فناوری بلاک چین معتقدند می‌توان با استفاده از قابلیت‌های این فناوری شبکه‌های اجتماعی را طراحی کرد که ضد سانسور است.

همین ضد سانسور بودن باعث شده تا شبکه‌های اجتماعی مبتنی بر بلاک چین در خطر تهدید افراط‌گرایی باشند و این نکته‌ای است که هنوز باید برای آن چاره‌ای اندیشید.