دستورالعمل تاسیس مزرعه استخراج بیت کوین که اخیرا به امضای وزیر صمت رسیده علی‌رغم تلاش برای ایجاد شفافیت در این صنعت هنوز دارای نقاط ابهام برانگیز است.
چندی پیش وزارت صمت از طرف هیئت وزیران مکلف شد تا دستورالعمل اعطای مجوز تاسیس مزرعه استخراج ارزهای دیجیتال را طراحی و تدوین کند. این دستورالعمل اکنون منتشر شده و به امضای وزیر صمت رسیده است.
در ماده سوم دستورالعمل، دریافت مجوز تاسیس مزرعه برای افراد حقیقی و حقوقی خارجی مشروط بر اینکه ضوابط و دستورالعمل‌ها را رعایت کرده باشند امکان پذیر است. در اینجا مشخص نشده که منظور از افراد خارجی کیست و چگونه قرار است مثلا شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران خارجی با ضوابط این دستورالعمل هماهنگ شوند؟
در ماده چهارم بدون ارائه دلیل ذکر شده که مجوز صادر شده برای تاسیس مزرعه استخراج بیت کوین و آلت کوین دارای اعتبار 12 ماهه است. دلیل این اعتبار یک‌ساله چیست و با داشتن این مجوز از چه امتیازاتی می‌توان استفاده کرد که لغو شدن آن صاحبان مزارع را از آنها محروم کند؟
در ماده پنجم از دستورالعمل اعطای مجوز تاسیس مزرعه های استخراج بر روی مکان مزرعه تاکید شده و آمده است که «مکان مزرعه باید دارای ضوابط استقرار واحدهای صنعتی باشد». این نوعی ایجاد تبعیض جغرافیایی است، با این حساب وزارت صمت می‌تواند بنا بر تشخیص خودش مکان‌های مختلف را برچسب‌گذاری کند.
اما ماده هشتم مربوط به وضعیت راه‌اندازی مزرعه در مناطق آزاد اقتصادی ایران است. سازمان‌های اداره کننده این مناطق می‌توانند حق اعطای مجوز را به متقاضیان خود از طرف وزارت صمت دریافت کنند. این روند ممکن است در درازمدت منجر به خرید و فروش مجوز تاسیس مزرعه استخراج در مناطق آزاد شود، پدیده‌ای که امروز در خرید و فروش برخی مجوزهای مربوط به شهرداری به عنوان برگه‌فروشی دیده می‌شود.
در ماده نهم دستورالعمل مذکور به نقش استعلام از نهادهای مرکزی قبل از اعطای مجوز اشاره شده است. این در حالی است که روح صنعت استخراج غیرمتمرکز است و نظارت متمرکز بر روی آن قطعا در آینده بلندمدت می‌تواند آسیب‌زننده باشد.
در بخش صدور پروانه بهرهبرداری و در ماده سیزدهم آمده است «صدور پروانه بهرهبرداری برای واحدهای فعال در زمینه استخراج رمز ارز که فاقد جواز تاسیس هستند با رعایت ضوابط این دستورالعمل امکان‌پذیر است.» خواننده این بند این طور استنباط می‌کند که احتمالا وزارت صمت برای صاحبان مزرعه‌های قدیمی‌تر و بزرگ‌تر امتیازات ویژه‌ای قائل خواهد شد در حالیکه در شرایط ایده‌آل همه باید جایگاه یکسانی داشته باشند.
در ادامه ماده بیستم از بازدید دوره‌ای وزارت صمت برای تمدید جواز تاسیس و پروانه بهرهبرداری صحبت شده است. در اینجا مشخص نشده که منظور از بازدید چیست، بازدید کننده کیست و روش این بازدیدها به چه صورتی است؟ در ضمن لغو جواز تاسیس منطقی به نظر نمی‌رسد چون کاربرد این جواز صرفا یک بار برای تاسیس یک مزرعه است و لغو کردن آن در سال‌های بعد یک حرکت بیهوده است. از سوی دیگر ذات این مدل از بازدید فسادبرانگیز است و ممکن است بعضی از صاحبان مزرعه‌ها یا ماموران نظارت در رفتار خود صادق نباشند.
در نهایت ماده بیست و چهارم از این دستورالعمل به هزینه‌ای اشاره کرده که برای هر بار تمدید جواز و پروانه بهرهبرداری مزرعه استخراج باید پرداخت شود. در این شرایط سخت از وزارت صمت انتظار می‌رود به جای ایجاد هزینه اضافی برای مزرعه های استخراج بیت کوین با اهدای کمک‌های مالی بلاعوض به رشد بیشتر آنها کمک کند.
متن کامل این دستورالعمل را می‌توانید در اینجا بخوانید.
