بررسی پنج عامل موثر در رواج رمز ارز ها

چندی پیش دوستداران بیت کوین دهمین سالگرد این رمز ارز را با آرزوی فراگیری رمز ارز ها در جامعه جشن گرفتند. بازار رمز ارز ها متشکل از هزاران کوین و توکن و با ارزشی بیشتر از 160 میلیارد دلار (در زمان نگارش این پست) به رهبری بیت کوین در حالی دهمین سال را آغاز می‌کند که هنوز مسیر طولانی برای رواج گسترده این ابزار نوین در جامعه پیش رو دارد.

چشم انداز ساتوشی صرفاً این نبود که اکوسیستم بیت کوین و بعد آلت کوین‌ ها شکل بگیرد. او حتماً نمی‌خواست این اکوسیستم محدود به توسعه دهندگان، گیک‌ها و فعالان شبکه‌های اجتماعی باقی بماند.

در واقع با اینکه این روزها واژه‌هایی مثل کریپتوکارنسی و بلاک چین یا معادل‌های فارسی آن‌ها، رمز ارز و بلاک چین از دهان خیلی‌ها شنیده می‌شود، اما همین خیلی‌ها هنوز حاضر نیستند آن را به عنوان شیوه پرداخت یا ابزار ذخیره ارزش بپذیرند.

امروز در آی آر بلاک چین از چرایی فراگیر نشدن بیت کوین و آلت کوین‌ ها در میان جوامع مختلف می گوییم و پنج عامل مؤثر در آن یعنی رگولاتوری، نوسان قیمت، عمل گرایی و کاربرپسندی، امنیت و آگاهی عمومی را بررسی می‌کنیم.

رگولاتوری

اگرچه خیلی از هواداران بیت کوین و آلت کوین‌ ها از این واژه دل خوشی ندارند اما رگولاتوری مناسب و مؤثر می‌تواند نتایج مثبتی را برای همه به بار بیاورد.

خیلی از دولت‌ها هنوز نتوانسته‌اند قوانین و دستورالعمل‌های مناسبی برای این فضا ایجاد کنند. در نتیجه اکوسیستم نوپای رمز ارز ها در طول چند سال گذشته خیلی بدون قاعده و آزادانه رشد کرده است.

البته این برای رشد نوآوری و بروز خلاقیت‌های جدید بد نیست اما این آزادی جنبه‌های منفی مثل کاهش اعتماد عمومی را نیز در پی داشته است. مثلاً در خیلی از کشورها هر گروه یا حتی هر شخصی می‌توانند با راه اندازی یک ICO مبالغ هنگفتی را جمع آوری کنند بدون اینکه تعهدی نسبت به سرمایه گذاران داشته باشند.

به علاوه تشخیص پروژه‌های واقعی در حوزه بلاک چین که هدفشان ارائه یک محصول جدی است از پروژه‌های کلاه برداران به دلیل عدم وجود چارچوب‌های رگولاتوری امکان پذیر نیست. در نتیجه رواج بیت کوین و آلت کوین‌ ها در جامعه بدون رگولاتوری مناسب که از طرفی تضمین کننده رشد خلاقیت و نوآوری است و از طرف دیگر از فعالیت‌های فریبکارانه جلوگیری می‌کند امکان پذیر نیست.

نوسان قیمت

رمز ارز ها و در صدر آن‌ها بیت کوین ذاتاً دارای نوسان قیمت هستند. این ویژگی شاید از طرفی جذاب باشد چون باعث کسب سود برای تریدرها می‌شود. اما جهان و سازوکار مالی‌اش به همین سادگی حاضر نمی‌شوند ابزارهای مالی با حجم نوسانات 10 تا 20 در هر روز را برای معاملات و مراوداتشان بپذیرند.

هرچند گاهی پول‌های رایج هم در برابر دلار به عنوان ارز دچار تغییرات قیمت می‌شوند مثل پوند که اخیراً 4 درصد از ارزش خود را در برابر دلار از دست داده بود اما دامنه این تغییر به حدی است که دولت‌ها توان مدیریت آن را دارند. به هرحال استفاده از رمز ارزها در مقیاس وسیع به عنوان ابزار پرداخت نیازمند خریداران و تاجران شجاع دلی است!

هیچ فروشنده‌ای دوست ندارد بهای کالایی که باقیمت قبل از نوسان فروخته را به قیمت پس از نوسان دریافت کند. همچنین خریداران هم اصلاً تمایل ندارند بهای نوسان قیمت کالاها را پرداخت کنند.

بنابراین ثبات ارزش رمز ارزهایی مثل بیت کوین و اتریوم و لایت کوین و … می‌تواند به رواج سریع‌تر و گسترده‌تر آن‌ها در جامعه کمک کند.

عمل گرایی و کاربرپسندی در اکوسیستم رمز ارز ها

اگر مشکلات مربوط به رگولاتوری و نوسان قیمت در رمز ارزها حل شوند، هنوز باید کسب و کارهایی در جهان واقعی حاضر باشند در ازای بیت کوین یا دش به شما رب گوجه فرنگی یا ماست پرچرب بفروشند.

تازه بعد از ابراز علاقه کسب وکارها باید رابط کاربری و تجربه کاربری والت ها و پایانه‌های پرداخت به نحوی باشد که نه تنها ما بلکه مادربزرگ‌ها و پدربزرگ‌ها در کنار فروشندگان محلی خیلی راحت با رمز ارز ها کار کنند.

البته وجود خودپردازهای بیت کوین (BTM) و کارت‌های هدیه بر پایه رمز ارز هم می‌توانند درصد عمل گرایی و کاربرپسندی برای رواج بیشتر رمز ارز ها در سطح جوامع را افزایش دهند البته به شرطی که به دور از هرگونه پیچیدگی باشند.

امنیت

یکی از دیگر عوامل کاهش دهنده اعتماد عمومی نسبت به استفاده گسترده از رمز ارزها امنیت متزلزل است. اینجا منظور از امنیت لزوماً ضعف در طراحی پروتکل‌های بلاک چینی نیست. خیلی وقت‌ها عوامل انسانی باعث کاهش این امنیت می‌شوند.

مثلاً اگر کدنویس ها در یک قرارداد هوشمند یک خط کد اشتباه نوشته باشند، ممکن است حجم زیادی از دارایی‌های افراد مسدود شود. یا مسئولان صرافی‌های متمرکز در صورت عدم رعایت نکات امنیتی و سهل انگاری در برخورد با دارایی‌های رمز ارزی افراد آن‌ها درخطر هک شدن قرار می‌دهند.

این اتفاقی است که اولین بار در صرافی MT Gox و سال گذشته در صرافی Coincheck باعث سرقت میلیون‌ها دلار دارایی رمز ارزی شد.

از همین رو انتظار می‌رود با افزایش ضریب ایمنی در محصولات و خدمات رمز ارزی این اعتماد ازدست رفته جبران شود و رواج رمز ارزها سرعت بیشتری بگیرد.

آگاهی عمومی

هنوز گروه‌های زیادی از مردم در همه کشورها که شامل سیاست مداران، اقتصاددانان، جامعه شناسان، دانشجویان، کارگران، مهندسان، معلمان و … می‌شوند فکر می‌کنند رمز ارز ها بهترین ابزار برای پول شویی هستند.

درحالی که بررسی‌های انجام شده توسط یک دانشمند کانادایی درباره بیت کوین نشان می‌دهد، این رمز ارز صرفاً به کاربرانش نام‌های مستعار می‌دهد ولی آن‌ها را به طور کامل ناشناس نمی‌کند و از این رو گزینه مناسبی برای پول شویی نیست.

همچنین گزارش ماه ژانویه 2018 بنیاد دفاع از دموکراسی هم نشان داد تنها کمتر از یک درصد از تراکنش‌های بیت کوین برای پول شویی مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

بعد از مشکل پولشویی نداشتن ماهیت فیزیکی در رمز ارزها از دیگر مسائلی است که باید آگاهی عمومی را نسبت به آن افزایش داد.

خیلی از افراد نسل‌های قبل‌تر در جامعه فکر می‌کنند حتماً باید در قبال پرداخت اسکناس و یا خالی شدن حساب بانکی‌شان توسط دستگاه‌های POS از خدمات یا کالاهای مختلف استفاده کنند.

البته در این باره نمی‌توان از آن‌ها شکایت کرد، به هرحال تبادل کالا به کالا، سکه‌های سنگی و فلزی، اسکناس‌ها و کارت‌های اعتباری برای مدت‌ها بازیگران اصلی صنعت پرداخت بوده‌اند.

تعامل با یک بازیگر نامریی به اسم رمز ارز که قابل لمس نیست، کهنه نمی‌شود، زنگ نمی‌زد و براثر فشار نمی‌شکند دست کم در روزهای اول برای آن‌ها عجیب است.

جمع بندی

بدون تردید به اختراع شگفت انگیز ساتوشی ناکاموتو یعنی بیت کوین و بعد تلاش‌های توسعه دهندگان برای طراحی رمز ارز های جدید باقابلیت‌های متفاوت نمی‌توان کم توجهی کرد. اما با گذشت 10 سال هنوز رمز ارز ها به صورت گسترده در جوامع رواج پیدا نکرده‌اند.

با این حال اگر فعالان این حوزه بر روی عوامل رگولاتوری، نوسان قیمت، عمل گرایی و کاربرپسندی، امنیت و آگاهی عمومی بیشتر تمرکز کنند این امیدواری وجود دارد که در جشن تولد سال آینده بیت کوین، از یک دستگاه BTM بیت کوین بگیریم، از شیرینی فروشی که بیت کوین قبول می‌کند شیرینی بخریم و آخر شب از سرویس تلویزیون اینترنتی که برای حق اشتراک بیت کوین قبول می‌کند فیلمی مستند درباره تاریخچه بیت کوین اجاره کنیم و ببینیم.