چندی پیش دوستداران بیت‌کوین دهمین سالگرد این رمزارز را با آرزوی فراگیری رمزارزها در جامعه جشن گرفتند.
بازار رمزارزها متشکل از هزاران کوین و توکن و با ارزشی بیشتر از ۱۶۰ میلیارد دلار (در زمان نگارش این پست) به رهبری بیت‌کوین در حالی دهمین سال را آغاز می‌کند که هنوز مسیر طولانی برای رواج گسترده این ابزار نوین در جامعه پیش‌رو دارد.
چشم‌انداز ساتوشی صرفاً این نبود که اکوسیستم بیت‌کوین و بعد آلت‌کوین‌ها شکل بگیرد. او حتماً نمی‌خواست این اکوسیستم محدود به توسعه‌دهندگان، گیک‌ها و فعالان شبکه‌های اجتماعی باقی بماند.
در واقع با اینکه این روزها واژه‌هایی مثل کریپتوکارنسی و بلاک‌چین یا معادل‌های فارسی آن‌ها، رمزارز و زنجیره‌بلوک از دهان خیلی‌ها شنیده می‌شود، اما همین خیلی‌ها هنوز حاضر نیستند آن را به‌عنوان شیوه پرداخت یا ابزار ذخیره ارزش بپذیرند.
امروز در آی‌آر بلاک‌چین از چرایی فراگیر نشدن بیت‌کوین و آلت‌کوین‌ها در میان جوامع مختلف می‌گوییم و پنج عامل مؤثر در آن یعنی رگولاتوری، نوسان قیمت، عمل‌گرایی و کاربرپسندی، امنیت و آگاهی عمومی را بررسی می‌کنیم.
رگولاتوری
اگرچه خیلی از هواداران بیت‌کوین و آلت‌کوین‌ها از این واژه دل‌خوشی ندارند اما رگولاتوری مناسب و مؤثر می‌تواند نتایج مثبتی را برای همه به بار بیاورد.
خیلی از دولت‌ها هنوز نتوانسته‌اند قوانین و دستورالعمل‌های مناسبی برای این فضا ایجاد کنند.
درنتیجه اکوسیستم نوپای رمزارزها در طول چند سال گذشته خیلی بدون قاعده و آزادانه رشد کرده است.
البته این برای رشد نوآوری و بروز خلاقیت‌های جدید بد نیست اما این آزادی جنبه‌های منفی مثل کاهش اعتماد عمومی را نیز در پی داشته است.
مثلاً در خیلی از کشورها هر گروه یا حتی هر شخصی می‌توانند با راه‌اندازی یک ICO مبالغ هنگفتی را جمع‌آوری کنند بدون اینکه تعهدی نسبت به سرمایه‌گذاران داشته باشند.
به‌علاوه تشخیص پروژه‌های واقعی در حوزه بلاک‌چین که هدفشان ارائه یک محصول جدی است از پروژه‌های کلاه‌برداران به دلیل عدم وجود چارچوب‌های رگولاتوری امکان‌پذیر نیست.
درنتیجه رواج بیت‌کوین و آلت‌کوین‌ها در جامعه بدون رگولاتوری مناسب که از طرفی تضمین‌کننده رشد خلاقیت و نوآوری است و از طرف دیگر از فعالیت‌های فریبکارانه جلوگیری می‌کند امکان‌پذیر نیست.
نوسان قیمت
رمزارزها و در صدر آن‌ها بیت‌کوین ذاتاً دارای نوسان قیمت هستند. این ویژگی شاید از طرفی جذاب باشد چون باعث کسب سود برای تریدرها می‌شود.
اما جهان و سازوکار مالی‌اش به همین سادگی حاضر نمی‌شوند ابزارهای مالی با حجم نوسانات ۱۰ تا ۲۰ در هرروز را برای معاملات و مراوداتشان بپذیرند.
هرچند گاهی پول‌های رایج هم در برابر دلار به‌عنوان ارز دچار تغییرات قیمت می‌شوند مثل پوند که اخیراً ۴ درصد از ارزش خود را در برابر دلار از دست داده بود اما دامنه این تغییر به حدی است که دولت‌ها توان مدیریت آن را دارند.
به‌هرحال استفاده از رمزارزها در مقیاس وسیع به‌عنوان ابزار پرداخت نیازمند خریداران و تاجران شجاع دلی است!
هیچ فروشنده‌ای دوست ندارد بهای کالایی که باقیمت قبل از نوسان فروخته را به قیمت پس از نوسان دریافت کند.
همچنین خریداران هم اصلاً تمایل ندارند بهای نوسان قیمت کالاها را پرداخت کنند.
بنابراین ثبات ارزش رمزارزهایی مثل بیت‌کوین و اتریوم و لایت‌کوین و … می‌تواند به رواج سریع‌تر و گسترده‌تر آن‌ها در جامعه کمک کند.
عمل‌گرایی و کاربرپسندی در اکوسیستم رمزارزها
اگر مشکلات مربوط به رگولاتوری و نوسان قیمت در رمزارزها حل شوند، هنوز باید کسب‌وکارهایی در جهان واقعی حاضر باشند در ازای بیت‌کوین یا دش به شما رب گوجه‌فرنگی یا ماست پرچرب بفروشند.
تازه بعد از ابراز علاقه کسب‌وکارها باید رابط کاربری و تجربه کاربری والت‌ها و پایانه‌های پرداخت به نحوی باشد که نه‌تنها ما بلکه مادربزرگ‌ها و پدربزرگ‌ها در کنار فروشندگان محلی خیلی راحت با رمزارزها کار کنند.
البته وجود خودپردازهای بیت‌کوین (BTM) و کارت‌های هدیه بر پایه رمزارز هم می‌توانند درصد عمل‌گرایی و کاربرپسندی برای رواج بیشتر رمزارزها در سطح جوامع را افزایش دهند البته به شرطی که به دور از هرگونه پیچیدگی باشند.
امنیت
یکی از دیگر عوامل کاهش‌دهنده اعتماد عمومی نسبت به استفاده گسترده از رمزارزها امنیت متزلزل است.
اینجا منظور از امنیت لزوماً ضعف در طراحی پروتکل‌های زنجیره‌بلوکی نیست. خیلی وقت‌ها عوامل انسانی باعث کاهش این امنیت می‌شوند.
مثلاً اگر کدنویس ها در یک قرارداد هوشمند یک خط کد اشتباه نوشته باشند، ممکن است حجم زیادی از دارایی‌های افراد مسدود شود.
یا مسئولان صرافی‌های متمرکز در صورت عدم رعایت نکات امنیتی و سهل‌انگاری در برخورد با دارایی‌های رمزارزی افراد آن‌ها درخطر هک شدن قرار می‌دهند.
این اتفاقی است که اولین بار در صرافی MT Gox و سال گذشته در صرافی Coincheck باعث سرقت میلیون‌ها دلار دارایی رمزارزی شد.
از همین رو انتظار می‌رود با افزایش ضریب ایمنی در محصولات و خدمات رمزارزی این اعتماد ازدست‌رفته جبران شود و رواج رمزارزها سرعت بیشتری بگیرد.
آگاهی عمومی
هنوز گروه‌های زیادی از مردم در همه کشورها که شامل سیاست‌مداران، اقتصاددانان، جامعه‌شناسان، دانشجویان، کارگران، مهندسان، معلمان و … می‌شوند فکر می‌کنند رمزارزها بهترین ابزار برای پول‌شویی هستند.
درحالی‌که بررسی‌های انجام‌شده توسط یک دانشمند کانادایی درباره بیت‌کوین نشان می‌دهد، این رمزارز صرفاً به کاربرانش نام‌های مستعار می‌دهد ولی آن‌ها را به‌طور کامل ناشناس نمی‌کند و ازاین‌رو گزینه مناسبی برای پول‌شویی نیست.
همچنین گزارش ماه ژانویه ۲۰۱۸ بنیاد دفاع از دموکراسی هم نشان داد تنها کمتر از یک درصد از تراکنش‌های بیت‌کوین برای پول‌شویی مورداستفاده قرارگرفته‌اند.
بعد از مشکل پول‌شویی نداشتن ماهیت فیزیکی در رمزارزها از دیگر مسائلی است که باید آگاهی عمومی را نسبت به آن افزایش داد.
خیلی از افراد نسل‌های قبل‌تر در جامعه فکر می‌کنند حتماً باید در قبال پرداخت اسکناس و یا خالی شدن حساب بانکی‌شان توسط دستگاه‌های POS از خدمات یا کالاهای مختلف استفاده کنند.
البته دراین‌باره نمی‌توان از آن‌ها شکایت کرد، به‌هرحال تبادل کالا به کالا، سکه‌های سنگی و فلزی، اسکناس‌ها و کارت‌های اعتباری برای مدت‌ها بازیگران اصلی صنعت پرداخت بوده‌اند.
تعامل با یک بازیگر نامریی به اسم رمزارز که قابل‌لمس نیست، کهنه نمی‌شود، زنگ نمی‌زد و براثر فشار نمی‌شکند دست‌کم در روزهای اول برای آن‌ها عجیب است.
جمع‌بندی
بدون تردید به اختراع شگفت‌انگیز ساتوشی ناکاموتو یعنی بیت‌کوین و بعد تلاش‌های توسعه‌دهندگان برای طراحی رمزارزهای جدید باقابلیت‌های متفاوت نمی‌توان کم‌توجهی کرد.
اما با گذشت ۱۰ سال هنوز رمزارزها به‌صورت گسترده در جوامع رواج پیدا نکرده‌اند.
با این حال اگر فعالان این حوزه بر روی عوامل رگولاتوری، نوسان قیمت، عمل‌گرایی و کاربرپسندی، امنیت و آگاهی عمومی بیشتر تمرکز کنند این امیدواری وجود دارد که در جشن تولد سال آینده بیت‌کوین، از یک دستگاه BTM بیت‌کوین بگیریم، از شیرینی‌فروشی که بیت‌کوین قبول می‌کند شیرینی بخریم و آخر شب از سرویس تلویزیون اینترنتی که برای حق اشتراک بیت‌کوین قبول می‌کند فیلمی مستند درباره تاریخچه بیت‌کوین اجاره کنیم و ببینیم.
